czwartek, 13 lutego 2014

Powieść z muzyką w tle

   Znacie to uczucie, gdy elementy układanki, którą staraliście się od jakiegoś czasu ułożyć w swojej głowie, zaczynają nagle same wskakiwać na swoje miejsce? Poczułam coś takiego, kiedy po raz pierwszy usłyszałam w radiu piosenkę pt. "Say something" w wykonaniu A Great Big World i Christiny Aguilery. Przed moimi oczami momentalnie rozegrały się sceny z powieści, nad którą obecnie pracuję, a po plecach przeszedł mnie dreszcz. Uświadomiłam sobie, jak ogromną rolę w pracy pisarza odgrywa muzyka.
   Pisanie powieści, w przypadku wielu autorów, wiąże się z pewnymi rytuałami (ta sama pora dnia, ten sam fotel, filiżanka kawy, ulubiony długopis itp.) Każdy z nich ma także swój sprawdzony sposób na wprawianie się w odpowiedni do pisania nastrój. Oczywiście są na tym świecie szczęśliwcy, którzy dzięki latom praktyki i samozaparciu są w stanie zasiąść do pisania i... po prostu pisać. Bywa jednak, że uruchomienie wyobraźni wymaga czasu i odpowiednich przygotowań. Wyjście na spacer z psem, chwila zamyślenia przy gorącej czekoladzie, przeczytanie kilku ustępów wcześniej napisanego tekstu albo... słuchanie muzyki.
   O znaczeniu muzyki w pracy pisarza wypowiadało się wielu znanych autorów. Powszechnie wiadomo, że wielkim miłośnikiem muzyki jest Stephen King, który lubi pisać w akompaniamencie głośnych utworów rockowych. Na portalach i forach literackich początkujący i doświadczeni pisarze wymieniają się uwagami i doświadczeniami związanymi ze słuchaniem muzyki przed lub w trakcie pisania. I choć większość ludzi pióra przyznaje, że najlepiej pisze się im w ciszy, wielu podkreśla znaczącą rolę muzyki w procesie powstawania powieści.
   Muzyka inspiruje. Podobnie jak ścieżka dźwiękowa w filmie podkreśla nastrój chwili, tak muzyka w tle podczas pisania pozwala dotrzeć do głębszych pokładów opisywanej historii, wyzwalając w nas emocje i uczucia, które następnie staramy się jak najdokładniej przełożyć na słowa. Emocje te przesiąkają w tekst i nadają mu głębi. Sprawiają, że staje się on pełniejszy. Muzyka uwalnia naszą wyobraźnię, sprawia, że poszczególne sceny same zaczynają rozgrywać się w naszym umyśle, i choć efekt końcowy często jest zaledwie ułamkiem tego, co czuliśmy podczas pisania, bez wątpienia warto wypróbować muzyki w naszych poszukiwaniach natchnienia.
   Zdarza się, że pisarze tworzą tzw. playlisty złożone z utworów muzycznych, które w ich odczuciu oddają klimat pisanej powieści i pomagają w wymyślaniu fabuły, a także w nadawaniu tekstowi odpowiedniego rytmu i tempa. Czasami jest to kilka różnych playlist, każda związana z innym bohaterem lub rozdziałem. Niektórzy pisarze dzielą się ze swoimi czytelnikami listą utworów, które towarzyszyły im podczas pisania. W Polsce playlisty można odnaleźć np. w powieściach Agnieszki Lingas-Łoniewskiej. Pisarka zapytana o znaczenie muzyki w swojej twórczości odpowiada: "Jest dla mnie motywacją, gdy wiem, że będę pisała jakąś wzruszającą scenę, szukam odpowiedniego podkładu, zakładam słuchawki i zamykam się na świat zewnętrzny. To mi pomaga lepiej wczuć się w postacie właśnie tworzone i przelać na "papier" uczucia, jakie je przepełniają. Jeżeli piszę jakąś ostrzejszą scenę, wówczas oczywiście dobieram muzę, która daje "powera". Nie potrafię pisać bez muzyki, chyba stało się to moim uzależnieniem, metodą, sposobem (niepotrzebne skreślić)".
   Niektóre utwory mogą nie tylko wprowadzać w nastrój, ale wręcz stać się inspiracją dla zupełnie nowych pomysłów. Piosenka z dobrym tekstem stanowi bowiem historię samą w sobie i słuchana uważnie sprawia, że historia ta w naszym umyśle zaczyna żyć własnym życiem. Według mnie doskonałym przykładem mogą być tu "Rozbitkowie" Edyty Bartosiewicz lub "Someone like you" znanej brytyjskiej wokalistki Adele. Wspaniałe, przemyślane teksty, które aż proszą się o rozwinięcie w wyjątkową, poruszającą powieść. Dla pisarza takie muzyczne perełki mogą stanowić nie lada gratkę. Do innych zalet muzyki zaliczyć można zagłuszanie irytujących i rozpraszających odgłosów (np. śpiewającego pod prysznicem sąsiada...), jak również fakt, że może ona stać się częścią naszej historii, kolejnym elementem służącym przekazywaniu nastroju konkretnych scen (np. słowa piosenek nucone przez bohatera lub wzmianka o utworze lecącym w tle, dzięki czemu wzbogacamy obraz przekazywany czytelnikowi).
   O tym, jaka muzyka jest najlepsza dla naszej twórczości, decydujemy my sami. Jest to sprawa bardzo indywidualna. Niektórzy autorzy podczas pisania słuchają muzyki klasycznej lub filmowej, ponieważ tekst w utworach muzycznych zbytnio ich rozprasza i wchodzi w konflikt z ich wewnętrznym głosem. Inni są w stanie słuchać muzyki z głośnym wokalem oraz ostrym i niepojącym brzmieniem, ponieważ w ich odczuciu to właśnie ona najlepiej oddaje klimat powieści, którą akurat tworzą.
   Osobiście bardzo lubię słuchać muzyki i wyłapywać z niej ulotne i wyjątkowe emocje, które później staram się przelać na papier najwierniej, jak tylko potrafię. Lubię dopasowywać utwory do poszczególnych fragmentów moich powieści, wsłuchiwać się w tekst. Muzyka działa bowiem niczym wzmacniacz i nadaje słowom i zdaniom niezwykłą siłę oddziaływania. Wyłania z nich ich głębszy sens i sprawia, że odbieram go całą sobą. Lubię też od czasu do czasu zasypiać przy muzyce. Stanowi ona wtedy tło dla scen które rozgrywają się w mojej wyobraźni. Czasami utwór muzyczny tak doskonale wkomponuje się w moją historię, że mam wrażenie, jakby stanowił jej część. Wiele lat temu piosenkę pt. "Change" zespołu Deftones odsłuchałam co najmniej kilkadziesiąt razy podczas pisania jednego opowiadania. To właśnie dzięki niej zyskało ono specyficzny, mroczny klimat, o jaki mi chodziło.
   Muzyka od samego początku stanowiła istotny element mojej pracy nad tekstem i nie sądzę, aby to kiedykolwiek miało się zmienić. Na koniec dla zainteresowanych przedstawiam kilka utworów, które odegrały znaczącą rolę w powstawaniu "Niezapominajek" i "W poszukiwaniu siebie".











niedziela, 9 lutego 2014

Trzecia edycja FLK

   W grudniu zeszłego roku ruszyła trzecia edycja siedleckiego Festiwalu Literatury Kobiecej "Pióro i Pazur". Do pierwszego etapu konkursu, w którym głównymi nagrodami są: nagroda Pióra za najbardziej poruszającą polską powieść oraz nagroda Pazura za powieść z humorem, zgłoszonych zostało 80 tytułów.
   Festiwal nie bez powodu określa się mianem święta literatury kobiecej. To wspaniała i pełna atrakcji impreza, podczas której odbywają się spotykania pisarek z czytelnikami oraz dyskusje na temat polskiej literatury. Liczne uczestniczki poprzednich edycji FLK (w tym także same pisarki) w swoich relacjach z wrażeń szczególną uwagę zwracają na fantastyczną, pełną serdeczności atmosferę festiwalu. Z pewnością podczas trwania tegorocznej edycji Siedlce będą miejscem wartym odwiedzenia.
   Pomysłodawcy i organizatorzy festiwalu obrali sobie za cel promowanie polskiej literatury kobiecej i udowodnienie opinii publicznej, że jest to gatunek ważny, zasługujący na uznanie oraz uwagę ze strony czytelników i krytyków literackich. Festiwal nie tylko daje szansę utalentowanym choć mniej znanym autorkom na to, że ktoś dostrzeże i doceni ich twórczość, pozwala także wyłonić powieści zasługujące na szczególne wyróżnienie. Sukcesy laureatek nagród, dyskusje, które rozgorzały oraz artykuły i felietony poświęcone literaturze kobiecej, które ujrzały światło dzienne od czasu pierwszej edycji festiwalu w 2012 roku wyraźnie wskazują na to, że do owych celów dąży się wytrwale i z powodzeniem.
   Miłośników i miłośniczki polskiej literatury kobiecej zapraszam na stronę główną festiwalu www.flk.siedlce.pl, gdzie można m.in. zapoznać się ze szczegółowym regulaminem oraz sylwetkami pań zasiadających w jury, a także zachęcam do kliknięcia tutaj i polubienia strony festiwalu na Facebooku.
   Z niecierpliwością czekam na wrzesień, kiedy to poznamy tegoroczne zwyciężczynie w kategoriach Pióra i Pazura. Tym razem także, podobnie jak w zeszłym roku, jury i czytelniczki będą miały twardy orzech do zgryzienia, ponieważ wśród zgłoszonych powieści znaleźć można wiele prawdziwych perełek! Oto pełna lista tytułów startujących w tegorocznej edycji festiwalu:

Kategoria PIÓRO

1. Jolanta Kwiatkowska " Ja i oni. Pół żartem, pół serio. " / MKW
2. Maja Porczyńska "Heterezada"/ MKW
3. Karolina Wilczyńska " Anielski Kokon "./ MKW
4. Kasia Bulicz-Kasprzak/„Meandry miłości”/Czarno na Białym
5. Magdalena Kawka „Wyspa z mgły i kamienia”/MG
6. Joanna M. Chmielewska „Karminowy szal”/MG
7. Katarzyna Enerlich „Prowincja pełna smaków”/MG
8. Katarzyna Zyskowska-Ignaciak „Upalne lato Kaliny”/MG
9. Sabina Czupryńska „Ta druga, słodka i ostra”/Prószyński
10. Grażyna Jeromin-Gałuszka „Magnolia”/Prószyński
11. Katarzyna Kołczewska „Kto, jak nie ja?”/Prószyński
12. Irena Matuszkiewicz "Modliszka”/ Prószyński
13. Teresa Ewa Opoka „Żona psychopaty”/ Prószyński
14. Małgorzata Warda „Jak oddech”/ Prószyński
15. Iwona Żytkowiak „Kobiety z sąsiedztwa”/ Prószyński
16. Maria Ulatowska "Całkiem nowe życie"/Prószyński
17. Anna Piecyk, „Matnia”/Oficynka
18. Ewa Bauer "Kruchość jutra"/Szara Godzina
19. Bożena Gałczyńska-Szurek "Monachos"/ Szara Godzina
20. Barbara Iskra Kozińska "Dom nad Borkiem"/ Szara Godzina
21. Aneta Ponomarenko "Dom śmierci"/ Szara Godzina
22. Agnieszka Turzyniecka "Inspektor Kres i zaginiona"/ Szara Godzina
23. Anna J. Szepielak "Młyn nad Czarnym Potokiem"/Nasza Księgarnia
24. Anna Łacina "Miłość pod Psią Gwiazdą"/ Nasza Księgarnia
25. Dorota Ponińska "Podróż po Miłość; Emilia"/ Nasza Księgarnia
26. Małgorzata Gutowska-Adamczyk "Podróż do Miasta Świateł; Rose de Vallenord"/ Nasza Księgarnia
27. Wiesława Bancarzewska "Powrót do Nałęczowa"/ Nasza Księgarnia
28. Agnieszka Błotnicka "Tamtego lata nad Sekwaną"/ Nasza Księgarnia
29. Hanna Cygler " W cudzym domu"/ Rebis
30. Monika Teresa Rudzka „Kuzyneczki”/Drugie Piętro
31. Agnieszka Walczak-Chojecka „Dziewczyna z Ajutthai. Niezbyt grzeczna historia”/Drugie Piętro
32. Małgorzata Wadżet Gardasiewicz: „Kroniki jutra. Siedem wcieleń pamięci”/Medium
33. Anna Ficner – Ogonowska „Zgoda na szczęście”/Znak
34. Anna Ficner – Ogonowska „Szczęście w cichą noc”/Znak
35. Izabela Sowa "Azyl"/Znak
36. Katarzyna Michalak "Bezdomna"/Znak
37. Katarzyna Michalak "Ogród Kamili"/Znak
38. Danuta Awolusi "Na wysokim niebie"/SOL
39. Danuta Noszczyńska "Wszystkie życia Heleny P."/SOL
40. Wiesława Maciejak "A życie się toczy"/MBP Skierniewice
41. Shirin Kader "Zaklinacz słów"/Lambook
42. Karolina Monkiewicz-Święcicka "Taniec z przeszłością"/Świat Książki
43. Alina Krzywiec "Długa zima w N"/ Świat Książki
44. Renata L. Górska "Historia kotem się toczy"/Replika
45. Joanna Sykat "Jesteś tylko mój"/ Replika
46. Joanna Kruszewska "Szczęście spod igły"/ Replika
47. Anna Siwek "Zakochani w Brukseli"/ Replika
48. Joanna Opiat-Bojarska "Gdzie jesteś, Leno?"/ Replika
49. Lucyna Olejniczak/„Opiekunka, czyli Ameryka widziana z fotela”/Czarno na Białym
50. Mirosława Kareta "Kolorowe szkiełka"/Zysk
51. Małgorzata A. Jędrzejewska "Marzenia nie bolą"/Zysk
52. Nina Stanisławska "Dom kryty gontem"/ Zysk
53. Marta Osa "Owce, barany i gminne szykany"/Zysk
54. Magdalena Zimniak "Jezioro cierni"/Prozami
55. Dorota Masłowska, Agnieszka Drotkiewicz "Dusza światowa"/Wydawnictwo Literackie
56. Roma Ligocka "Wolna miłość"/Wydawnictwo Literackie
57. Katarzyna Majcher "Persymona"/Wydawnictwo Literackie
58. Katarzyna Michalak "W imię miłości"/Wydawnictwo Literackie
59. Ewa Nowak "Bransoletka"/Wydawnictwo Literackie
60. Dorota Sumińska "Historie, które napisało życie"/Wydawnictwo Literackie
61. Krystyna Mirek "Pojedynek uczuć"/Wydawnictwo Feeria

Kategoria PAZUR

1. Maria Biłas-Najmrodzka, Elżbieta Narbutt/„Żaba w papilotach”/ Czarno na Białym
2. Anna Klara Majewska „Rok na Majorce”/Wielka Litera
3. Ewa Rajter „Trzy dziewczyny, trzy randki, trzy łóżka”/Wielka Litera
4. Agnieszka Lingas-Łoniewska, "W szpilkach od Manolo"/ Novae Res
5. Izabella Frączyk „Dziś jak kiedyś”/ Prószyński
6. Olga Rudnicka „Drugi przekręt Natalii”/ Prószyński
7. Iwona Mejza, „Wyszedł z domu i nie wrócił”/Oficynka
8. Sasza Hady, „Trup z Nottingham”/ Oficynka
9. Marta Guzowska, Agnieszka Krawczyk, Adrianna Michalewska, „Kryminalny Wrocław. Mroczne przechadzki po mieście”/ Oficynka
10. Edyta Świętek "Zakręcone życie Madzi Kociołek"/Szara Godzina
11. Iwona Banach "Szczęśliwy Pech"/Nasza Księgarnia
12. Kasia Bulicz-Kasprzak "Nalewka zapomnienia..."/Nasza Księgarnia
13. Paulina Młynarska , Dorota Wellman, "Kalendarzyk niemałżeński"/Znak
14. Marta Obuch "Łopatą do serca"/ Replika
15. Małgorzata Maj "Weronika zmienia zdanie"/Zysk
16. Monika B. Janowska "Zawracanie głowy"/Zysk
17. Ewelina Kłoda "W poszukiwaniu siebie"/Zysk
18. Iwona Skrzypczak "Bo we mnie jest ex"/Zysk
19. Małgorzata Kursa "Babska misja"/Prozami